Antwoord op vragen over het sociaal domein

Selecteer hieronder uw gemeente zodat het relevante gemeentelijke beleid getoond kan worden:

Bijstand & woonsituatie

Uw gezin- en woonsituatie is van belang voor uw recht op bijzondere bijstand. In dit hoofdstuk wordt ingegaan op de volgende situaties:

Samenwonen kan gevolgen hebben voor uw recht op bijzondere bijstand. Het is van belang met wie u samenwoont.

1. U woont samen met een (zorgbehoevend) familielid

Woont u samen met uw broer, zus, grootouder of kleinkind en heeft één van u zorg nodig? Dan kunnen u en degene die ook in hetzelfde huis woont ieder apart recht op bijzondere bijstand hebben.  Dat geldt ook als u samenwoont met uw ouder of meerderjarige kind.

2. U woont samen met iemand anders

In andere gevallen kan de gemeente u en degene met wie u samenwoont aanmerken als “gehuwden”. De gemeente beoordeelt of u beiden aan de voorwaarden voor het recht op bijstand voldoet. Er kan sprake zijn van een van de volgende situaties:

Situaties Gevolgen voor het recht op bijstand 
1. U en degenen met wie u samenwoont hebben samen genoeg inkomen of vermogen om in de bijzondere kosten te voorzien. U heeft geen recht op bijzondere bijstand.
2. U voldoet wel aan de voorwaarden, maar uw partner niet of omgekeerd. Bijvoorbeeld omdat een van u geen Nederlander is.Een van u heeft recht op bijzondere bijstand, de ander niet. Van belang is dat degene op wie de kosten betrekking hebben, aan de voorwaarden voldoet. 
3. U en degene met wie u samenwoont hebben samen niet te veel inkomen en vermogen en voldoen ook aan de andere voorwaarden voor bijzondere bijstand.U heeft beiden recht op bijzondere bijstand.
Bent u of heeft u een pleegkind? Dan gelden voor u speciale regels voor het recht op bijzondere bijstand. Een pleegkind maakt voor de bijstand geen deel uit van het gezin van de pleegouders. Hierna wordt ingegaan op het recht op bijzondere bijstand in drie gevallen:
  1. U bent pleegkind
  2. U bent ouder in een pleeggezin
  3. Uw kind is opgenomen in een pleeggezin

1. U bent een pleegkind

In principe ontvangen uw pleegouders een pleegvergoeding voor de kosten die ze voor u moeten betalen. U heeft in principe geen recht op bijzondere bijstand. Toch kunnen er situaties zijn waarin het noodzakelijk is dat voor u bijzondere bijstand wordt aangevraagd. Bent u jonger dan 18 jaar? Dan kunt u alleen recht hebben op bijzondere bijstand als er sprake is van Zeer dringende redenen. Wie de bijstand moet aanvragen hangt af van uw leeftijd en situatie:

 Uw leeftijd Uw situatie Wie moet waar aanvragen
U bent jonger dan 18 jaarUw natuurlijke ouders zijn nog bij elkaar en kunnen kinderbijslag voor u ontvangenUw natuurlijke ouders moeten bijzondere bijstand aanvragen in hun woonplaats.
Uw natuurlijke ouders zijn nog bij elkaar maar kunnen geen kinderbijslag voor u ontvangenUw wettelijk vertegenwoordiger moet bijzondere bijstand voor/namens u aanvragen in de gemeente waar u woont of verblijft.
Uw natuurlijke ouders zijn niet meer bij elkaar en één ouder kan kinderbijslag voor u ontvangen De ouder die kinderbijslag voor u kan ontvangen moet de bijstand aanvragen in zijn of haar woonplaats.
Uw natuurlijke ouders zijn niet meer bij elkaar en geen van beiden kan kinderbijslag voor u ontvangen Uw wettelijk vertegenwoordiger moet bijzondere bijstand voor/namens u aanvragen in de gemeente waar u woont of verblijft.
U bent 18, 19 of 20 jaarU kunt zelf bijzondere bijstand aanvragen in de gemeente waar u woont of verblijft

2. U bent pleegouder

U kunt geen bijzondere bijstand aanvragen voor kosten in verband met uw pleegkind omdat uw pleegkind voor de bijstand geen deel uitmaakt van uw gezin. Bovendien ontvangt u waarschijnlijk een pleegvergoeding waar u de kosten voor uw pleegkind mee moet kunnen betalen. U kunt extra kosten voor uw pleegkind vergoed krijgen, zoals kosten voor onderwijs, vervoer en medische zorg. Van wie u die kosten vergoed kunt krijgen, is afhankelijk van uw situatie:

Soort pleegzorg Wie betaalt de extra kosten?
Vrijwillige pleegzorg (de natuurlijke ouders zijn akkoord gegaan met het plaatsen van hun kind in een pleeggezin, omdat ze tijdelijk niet voor hun kind kunnen zorgen)De natuurlijke ouders
Justitiële pleegzorg (het kind is onder toezicht of voogdij gesteld) De plaatsende instantie. Let op: u moet toestemming vragen aan de instantie voor u de kosten maakt. 

3. Uw kind is opgenomen in een pleeggezin

Of u recht heeft op bijzondere bijstand voor de kosten van uw kind, hangt af van uw situatie:

  • U kunt nog kinderbijslag ontvangen voor uw kind
    Ontvangt u nog kinderbijslag voor uw kind, dan kunt u bijzondere bijstand aanvragen voor de kosten die u voor uw kind maakt.
  • U kunt geen kinderbijslag ontvangen voor uw kind
    Ontvangt u geen kinderbijslag meer voor uw kind, dan kunt u geen bijzondere bijstand aanvragen voor de kosten die u voor uw kind maakt.

Recht op algemene bijstand

Is uw kind opgenomen in een pleeggezin? Dan kan dat gevolgen hebben voor de hoogte van uw bijstandsuitkering.

Als u een ten laste komend kind hebt, dat onderwijs of een beroepsopleiding volgt, kunt u mogelijk in aanmerking komen voor bijzondere bijstand. Zie "schoolkosten kinderen" en "maatschappelijke participatie".

Bent u gedetineerd? Dan heeft u in principe geen recht op bijzondere bijstand en ook niet op een bijstandsuitkering. Dat geldt ook als u in detentie zou moeten verblijven, maar dat niet doet. Op grond van de inlichtingenplicht bent u verplicht aan de gemeente te melden dat u gedetineerd wordt of bent.

Wel/geen recht op bijzondere bijstand: 

Detentie en dus géén recht op bijstand:Wel mogelijk recht op bijstand ondanks detentie:Bijzondere situaties:

Met detentie wordt het volgende bedoeld:

  1. Gevangenisstraf;
  2. Voorlopige hechtenis;
  3. TBS met dwangverpleging;
  4. Uitleveringsdetentie;
  5. Gijzeling als gevolg van het niet nakomen van een wettelijke verplichting;
  6. Vreemdelingenbewaring;
  7. Detentie in het buitenland

Let op: Ook tijdens kortdurend verlof (bijv. weekendverlof) heeft u geen recht op bijstand!

U zit in de laatste fase van de detentie:

  1. U heeft proefverlof
  2. U neemt deel aan een penitentiair dagprogramma, zoals:
    • dagdetentie
    • elektronisch toezicht
    • elektronische detentie
  3. programma in het kader van de Strafrechtelijke Opvang Verslaafden (SOV)
Als uw straf (langdurig) onderbroken is of u een alternatieve straf of taakstraf vervult, dan is er geen sprake van detentie en kunt u recht op bijstand hebben. 


Ziektekostenverzekering

Bent u gedwongen opgenomen in een psychiatrisch ziekenhuis, dan kunt u recht hebben op bijzondere bijstand voor uw zorgverzekering

Doorbetalen woonkosten tijdens detentie

In principe heeft u geen recht op bijzondere bijstand voor de kosten van het aanhouden van uw woning. U bent zelf verantwoordelijk voor het zoeken van een oplossing. Alleen als er sprake is van Zeer dringende redenen kunt u mogelijk recht hebben op bijzondere bijstand voor woonkosten. Uw gemeente heeft het volgende bepaald:

Reiskosten voor uw gezinsleden

Uw gezinsleden kunnen recht hebben op bijzondere bijstand voor hun reiskosten die ze maken om u te bezoeken.

Lees ook

Begrippen